چهارم ژانویه روز جهانی بریل

لوئیس بریل در سال ۱۸۰۹ در دهکده کوچکی در نزدیکی پاریس به دنیا آمد. پدرش زین‌ساز بود و لوئیس هم از همان کودکی دوست داشت مثل پدرش باشد، اما سه ساله بود که به دلیل فرورفتن درفش زیندوزی به هنگام بازی در کارگاه پدرش چشمش آسیب دید. نخست کم بینا و سپس از هر دو چشم نابینا شد.

لوئیس هیچوقت پیامدهای ناشی از این حادثه را قبول نکرد و همیشه معتقد بود که او هم می‌تواند مثل هر انسان عادی دیگری زندگی کند. او با کمک و راهنمایی یک کشیش محلی آرام آرام به سوی تحصیل سوق داده شد و تصمیم گرفت برای فراگیری خواندن و نوشتن خانه و خانواده‌اش را ترک کند و به مؤسسه نابینایان پاریس برود.

خواندن و نوشتن با حروف برجسته برای نابینایان بسیار مشکل و وقت گیر بود و از همان ابتدا لوئیس به صورت شبانه‌روزی تلاش می‌کرد که سیستم خواندن و نوشتنی درست کند که قابل دسترسی برای تمام نابینایان باشد و سرانجام در سن ۱۵ سالگی با الهام از تاسی که یادگار پدرش بود و با اصلاح و مناسب سازی خط ابداعی یک نظامی فرانسوی(کاپیتان چارلز باربیر)توانست الفبای شش نقطه‌ای خود را اختراع کند که موسوم به خط بریل گشت.

ابداع لوئیس نخست با مخالفت مسؤولین مدرسه نابینایان پاریس روبرو شد و به خاطر سخت‌گیری‌های مقامات دولتی اختراع بریل تأیید نشد و بودجه‌ای به آن تعلق نگرفت. با این حال لوئیس تسلیم نشد و به راه خود برای آموزش خواندن و نوشتن به نابینایان و همچنین تبدیل کتاب‌ها به خط ابداعی خودش ادامه داد. اما بعدها با یاری معاون مدرسه خط بریل به‌طور رسمی به جهان معرفی گردید.

لوئیس در سن بیست سالگی به عنوان معلم در مؤسسه نابینایان پاریس شروع به کار کرد و شاگردان مؤسسه همگی به فراگیری خواندن و نوشتن با استفاده از خط ابداعی لوئیس بریل پرداختند. خطی که امروزه در سرتاسر دنیا به عنوان خط بریل شناخته شده‌است.

لوئیس بریل خط خودش را به نگارش نت موسیقی و ریاضیات هم بسط داد و در کنار فعالیت‌هاش در مؤسسه نابینایان موسیقی‌دان قابلی هم شد که در کلیساهای پاریس در روزهای یکشنبه به نواختن ارگ می‌پرداخت. او درضمن نوازنده ویولنسل خیلی خوبی هم بود.

لوئیس بریل در میانه راه زندگی با بیماری سل روبرو شد که به خاطر شرایط بد زندگی در مؤسسه نابینایان بود و سر انجام او در ۴۳ سالگی، در ۶ ژانویه ۱۸۵۲ میلادی در پاریس چشم از جهان فروبست.

لوئیس بریل عمر کوتاه اما بسیار پرثمری داشت و با اختراع خودش زندگی میلیون‌ها انسان در سرتاسر دنیا را عوض کرد. خط ابداعی بریل بیش از شصت سال بعد از مرگش به عنوان خط رسمی نابینایان شناخته شد؛ و پس از گذشت صد سال از زمان مرگش اختراع بریل از طرف دولت فرانسه به رسمیت شناخته شد و جسد وی از دهکده‌اش به پانتئون، آرامگاه بزرگ مردان تاریخ فرانسه انتقال داده شد و در کنار بزرگانی همچون ولتر، ویکتور هوگو، امیل زولا و دیگر بزرگان به خاک سپرده شد.

مسیحیت و کلیسا چون حرمت و احترامی برای معلولان قائل نبود بسیار دیر به آموزش نابینایان پرداختند. البته استثناهایی بود و برخی کلیساها کارشان را زودتر شروع کردند. برای نمونه قدیس دیدیموس در سده چهارم میلادی یعنی حدود ۱۶۰۰ سال قبل و حدود دویست سال قبل از ظهور اسلام در اسکندریه، نابینایان را دعوت کرد و به آنان آموزش می‌داد. او متن عهدین را به صورت صوتی آموزش می‌داد. یعنی کسی می‌خواند و آن‌ها گوش می‌دادند. نیز برخی کلیساها در اروپا به نابینایان آموزش می‌دادند

لوکاس در ۱۵۱۷ یعنی حدود پانصد سال قبل، خط برجسته‌ای به نام خط چوبی اختراع کرد و حروف و کلمات را با چوب می‌ساخت.

اما در جهان اسلام اولین بار جامع الازهر مصر در ۹۷۰م/۳۴۸ش یعنی در دوره فاطمیان به عنوان یک دولت شیعی، آموزش نابینایان را شروع کردند. در سوریه مدارسی که متعلق به مذهب اهل سنت بود از سال ۶۰۳ق/۱۳۰۶ش نابینایان را جذب و به آنان آموزش می‌دادند.

اما بر اساس برخی اسناد خط بریل فارسی توسط ارنست یاکوب کریستوفل (۱۸۷۶-۱۹۵۵م) ابداع شد. او دو آموزشگاه برای نابینایان تبریز و اصفهان بنیان گذاشت. و در این مدارس خط بریل فارسی آموزش داده می‌شد. اولین آموزشگاه را در تبریز به سال ۱۳۰۴ش/۱۹۲۵م بنیان نهاد. از این‌رو آموزش بریل فارسی بعد از این تاریخ و قبل از فوتش ۱۹۵۵م/۱۳۳۳ش بوده‌است.